วิธีการขับเคลื่อนกองทุนแม่ของแผ่นดิน

วิธีการขับเคลื่อนกองทุนแม่ของแผ่นดิน

ชื่อองค์ความรู้  วิธีการขับเคลื่อนกองทุนแม่ของแผ่นดิน

ชื่อ – สกุล ผู้ถอดบทเรียน นางสาวช่อเพชรรัดดา  ปานโท้

ตำแหน่ง นักวิชาการพัฒนาชุมชนชำนาญการ

สังกัด  สำนักงานพัฒนาชุมชนอำเภอชาติตระการ  จังหวัดพิษณุโลก

ความเป็นมากองทุนแม่ของแผ่นดิน

กองทุนแก้ไขปัญหายาเสพติด เป็น “กองทุนทางสังคม” จึงไม่เน้นการจัดตั้งกองทุนจากทุนทรัพย์เป็นหลัก แต่การจัดตั้งกองทุนนี้เป็นการทดสอบศักยภาพของทุนทางสังคมที่มีในชุมชน โดยแสดงออกมาเป็นกองทุนแห่งความสามัคคี เพราะปัญหายาเสพติดเป็นปัญหาทางสังคมซึ่งต้องแก้ไขหรือป้องกันด้วยพลังทางสังคม เมื่อชุมชนต้องการแก้ไขปัญหายาเสพติดอย่างแท้จริงแล้ว การจัดตั้งกองทุนแก้ไขปัญหา ยาเสพติดก็เพื่อเป็นอุบายในการดำเนินการเพื่อให้เกิดทุนทางสังคมขึ้นนั่นเอง

Cทุนศรัทธา เป็นทุนตั้งต้นของกองทุนแก้ไขปัญหายาเสพติด โดยทุนนี้จะแสดงถึงศรัทธาของสมาชิกว่า หากต้องการป้องกันปัญหาการแพร่ระบาดของยาเสพติดให้ได้อย่างต่อเนื่องแล้ว จำเป็นที่พวกเราจะต้องมีศรัทธาอย่างต่อเนื่องด้วย โดยการจัดตั้งกองทุนนี้มีลักษณะคล้ายกับการซื้อประกันภัยยาเสพติด ซึ่งมีราคาเพียง 1 บาท/คน/สัปดาห์ (หรือตามที่ที่ประชุมเห็นร่วมกัน) เท่านั้น เช่น หากครัวเรือนใดมีสมาชิก 5 คน ก็ให้บริจาค 5 บาท/สัปดาห์ (หรือตามที่ที่ประชุมเห็นร่วมกัน) ให้กับคณะกรรมการ ทั้งนี้วัตถุประสงค์สำคัญเพื่อให้ทุกคนมีการคิดห่วงใยกันเรื่องยาเสพติดในครอบครัวนั่นเอง

C ทุนปัญญา ให้คณะกรรมการพิจารณาร่วมกันเป็นระยะในการที่จะขยายกองทุนแม่ของแผ่นดินด้วยปัญญาของคณะกรรมการแต่ละกองทุนด้วยวิธีการต่างๆ สำหรับกิจกรรมใดๆ บางกิจกรรมที่ต้องใช้งบประมาณ

C ทุนศักดิ์สิทธิ์ เป็นส่วนของเงินที่ได้รับพระราชทานจากสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ โดยเมื่อนำมาผสมรวมกับทุนศรัทธาและทุนปัญญาแล้วทำให้ทุนทั้งหมดมีความศักดิ์สิทธิ์ และทำให้กองทุนยาเสพติดเปลี่ยนชื่อเป็น “กองทุนแม่ของแผ่นดิน”

วิธีการขับเคลื่อนกองทุนแม่ของแผ่นดิน

1. ทำความเข้าใจโครงการกองทุนแม่ของแผ่นดินทุกครัวเรือน

เทคนิค/วิธีการ

1) นัดประชุม  ประกาศเสียงตามสายในหมู่บ้าน

2) เชิญวิทยากรนอกที่มีความน่าเชื่อถือ มาให้ความรู้แก่ประชาชนในหมู่บ้าน เพื่อให้ประชาชนเล็งเห็นความสำคัญ และความศักดิ์สิทธิ์ของกองทุนแม่

 2. จัดตั้งคณะกรรมการกองทุนแม่ฯ

เทคนิค/วิธีการ

1) คัดเลือกคณะกรรมการจากจำนวนสมาชิก และแบ่งความรับผิดชอบในการดูแลครัวเรือน โดยให้กรรมการรับผิดชอบ 1 : 4-5 ครัวเรือน

3. รับสมัครครัวเรือนสมาชิกเช้าร่วมโครงการ

เทคนิค/วิธีการ

1)      ประชุมสร้างความเข้าใจให้ประชาชนในหมู่บ้านทราบ

2)      ประชาสัมพันธ์โครงการอย่างสม่ำเสมอ

3)      เชิญวิทยากรภายนอกมาให้ความรู้โครงการ

4)      รับสมัครสมาชิกด้วยความสมัครใจ

4. จัดตั้งกฎชุมชนเข้มแข็ง

เทคนิค/วิธีการ

1) เสนอกฎต่างๆ ในที่ประชุม  ขอมติรับรองจากที่ประชุมทีละข้อ

 5. ให้ความรู้ความเข้าใจเรื่องยาเสพติด

เทคนิค/วิธีการ

1)       ให้ความรู้ในที่ประชุมประจำเดือนทุกเดือน

2)      สอดแทรกในการประชุมของหมู่บ้านและประสานหน่วยงานที่เกี่ยวข้องให้ความสำคัญ

6. จัดตั้งกองทุนแก้ไขปัญหายาเสพติด  วิธีการหาทุน/เพิ่มทุน

เทคนิค/วิธีการ

1) จัดตั้งกองผ้าป่าสมทบกองทุน

2) เก็บเงิน 20 บาท/คน/ปี  ทุกครัวเรือน

3) สมทบจากกองทุนหมู่บ้าน  กลุ่มออมทรัพย์เพื่อการผลิต หรือกองทุนอื่น ๆ เป็นประจำทุกปี โดยตั้งอยู่ในระเบียบของกองทุนนั้น ๆ เป็นหลักฐานให้ชัดเจน

4) จัดทำเสื้อกองทุนแม่ของแผ่นดิน จำหน่ายให้สมาชิก

7. ประชาคมคัดแยกโดยสันติวิธี

เทคนิค/วิธีการ

1)      ประชุมสมาชิกเพื่อทำความเข้าใจร่วมกัน และหาวิธีการคัดแยกโดยสันติวิธี

2)      ให้ที่ประชุมลงมติเลือกคณะกรรมการตรวจสอบผลการคัดแยก 3 คน

3)      วิธีการคัดแยก ผู้ค้า ผู้เสพ โดยการให้สมาชิกเข้าคูหา เขียนชื่อ ผู้ค้า ผู้เสพ แล้วหย่อนใส่กล่องต่อหน้าพระบรมฉายาลักษณ์สมเด็จพระนางเจ้าพระบรมราชินีนารถ ทีละคน

4)      คณะกรรมการ 3 คน ตรวจผลการลงชื่อผู้ค้า ผู้เสพ ในกล่องหย่อนบัตรรายชื่อ และให้จำว่ามีรายชื่อ ผู้ค้าหรือผู้เสพ หรือไม่  จากนั้น ให้เผาบัตรลงชื่อทุกใบต่อหน้าสมาชิก และกรรมการประกาศว่ามีผู้ค้ากี่คน และผู้เสพกี่คน โดยไม่บอกรายชื่อ ให้รู้เฉพาะกรรมการเท่านั้น

5)      หากมีผู้ค้า ผู้เสพ ให้ที่ประชุมร่วมกันหาวิธีแก้ไขปัญหา

6)      หากไม่มีผู้ค้า ผู้เสพ ให้ที่ประชุมร่วมกันวางแผนวิธีการเฝ้าระวังปัญหายาเสพติด

8. ทำกิจกรรมป้องกันและแก้ไขปัญหายาเสพติดร่วมกัน (อย่างต่อเนื่อง)

เทคนิค/วิธีการ

1) อยู่เวรยาม 7 วันอันตราย , เวรยามประจำเดือน ทุกเดือน โดยซื้อกาแฟ  ข้าวต้ม หรือเครื่องดื่มชูกำลังให้ผู้อยู่เวรยาม

2) พัฒนาหมู่บ้านในวันสำคัญ เช่น วันแม่  วันพ่อ เป็นต้น

3) จัดแข่งขันกีฬาต้านภัยยาเสพติด

9. การรับรองครัวเรือนปลอดภัย

เทคนิค/วิธีการ

1) รับรองครัวเรือน โดยการอ่านรายชื่อครัวเรือนสมาชิกทีละครัวเรือน และให้สมาชิกมายืนด้านหน้าเวทีการประชุมแล้วหันหลังให้ที่ประชุม  ให้ที่ประชุมยกมือรับรอง หากรับรองร้อยละ 100 ถือว่า ครัวเรือนผ่านการรับรอง

9.2 มอบธง

เทคนิค/วิธีการ

1)      จัดพิธีมอบธงครัวเรือนปลอดยาเสพติดแก่ครัวเรือนสมาชิกที่ผ่านการรับรองจากเวทีประชาคม

10. การรักษาสถานะชุมชนเข้มแข็ง

          เทคนิค/วิธีการ

1)      ประชุมสมาชิกเพื่อให้ความรู้ และผลการดำเนินงานเฝ้าระวังปัญหายาเสพติดเป็นประจำทุกเดือน

2)      คัดแยกผู้ค้า ผู้เสพ เป็นประจำทุกเดือน

ลักษณะกองทุนแม่ที่เข้มแข็ง

1. ผู้นำเข้มแข็งมีกิจกรรมเป็นรูปธรรม

- ผู้นำอำนวยความสะดวกและร่วมแก้ไขปัญหาที่เกิดขี้นในชุมชน / หมู่บ้าน

- ผู้นำเข้าร่วมกิจกรรมในหมู่บ้านครบทุกคน /ทุกครั้ง

 2. สมาชิกในหมู่บ้าน / ชุมชนให้ความร่วมมือ

- ครัวเรือนในหมู่บ้าน/ชุมชน ร้อยละ 70 ขึ้นไปเข้าร่วมกิจกรรมในหมู่บ้านที่จัดขึ้น

2. ประชุมหารือในหมู่บ้าน  เรื่องยาเสพติดอยู่เป็นนิจอย่างน้อยเดือนละ 1 ครั้ง

 - ชุมชนมีการหารือเรื่องยาเสพติดเดือนละ 1 ครั้ง

4.กิจกรรมในหมูบ้าน/ชุมชน ดำเนินการโดยยึดหลักพึ่งตนเอง

- กิจกรรมส่วนใหญ่ในหมู่บ้าน ที่จัดขึ้นในหมู่บ้านกลไกการขับเคลื่อนงานหลัก คือ หน่วยงานภาครัฐ / องค์การบริหารส่วนตำบล/ผู้นำชุมชน/คนในชุมชน

5. กฎทางสังคม  เรื่องยาเสพติด และมีการบังคับใช้อย่างต่อเนื่อง

- มีการบังคับใช้กฎทางสังคมเรื่องยาเสพติดอย่างจริงจัง

-มีการทำความเข้าใจกับคนในชุมชนเรื่องกฎสังคม/ยาเสพติด

6. มีกลไกเฝ้าระวังยาเสพติดหมู่บ้าน/ชุมชน อย่างเป็นระบบ และมอบหมายภารกิจที่ชัดเจน

- มีการจัดเวรยามเฝ้าระวังยาเสพติด อย่างน้อยเดือนละ 1 ครั้ง

7. มีการค้นหาผู้เสพ ผู้ค้า อยู่เสมือโดยไม่ปิดบัง

- มีการทำประชาคม (โดยชุมชน) เพื่อค้นหาผู้เสพ / ผู้ค้า ทุก ๆ ปี

8. มีกิจกรรมป้องกันแก้ไขปัญหายาเสพติด

- มีกิจกรรมป้องกัน/ แก้ไขปัญหายาเสพติดต่อเนื่องเป็นประจำ

9. มีกิจกรรมประชามติในหมู่บ้าน/ชุมชน ยินดีเข้าร่วม

- ครัวเรือนในหมู่บ้าน มีประชามติยินดีเข้าร่วมดำเนินการตามแนวกองทุนแม่ฯ ร้อยละ 20

10. มีการจัดตั้งกองทุนยาเสพติดของหมู่บ้าน

- มีการจัดตั้งกองทุนยาเสพติด เงินทุน 7,800 บาท  คือเงินบริจาคของคนในชุมชน

11. มีการบูรณาการกับองค์กรต่าง ๆ ในหมู่บ้าน

- มีการเชื่อมโยงบูรณาการกับองค์กรอื่น ๆ เช่น กลุ่มสตรี/ออมทรัพย์/ไม้กวาด/กองทุนหมู่บ้าน/ทอผ้า

12. มีกิจกรรมแสดงความจงรักภักดี เช่นจุดเทียนชัยถวายพระพรในวันพ่อ วันแม่

ปัญหา/อุปสรรค

1)      ผู้นำ ประชาชน เกรงกลัวผู้มีอิทธิพลเรื่องยาเสพติด จึงไม่กล้าบอกข้อมูลความเป็นจริงแก่คณะกรรมการ

2)      บางครอบครัวไม่ยอมรับว่าสมาชิกในครัวเรือนเกี่ยวข้องกับยาเสพติด จึงไม่ให้ความร่วมมือ

3)      การขาดบุคลากรที่มีศักยภาพในการจัดเวทีให้เกิดความศักดิ์สิทธิ์

ข้อเสนอแนะ

๑)      ในการดำเนินงานทุกขั้นตอน ต้องใช้ความระมัด ระวัง ละเอียด รอบคอบ และต้องให้ความสำคัญกับทุกเวทีอย่างจริงจัง 

๒)      ประสานหน่วยงานภาคีให้เป็นความสำคัญของการดำเนินงาน “กองทุนแม่ของแผ่น” อย่างจริงจัง